Siekiera

Ludvík Vaculík (1926–2015) jest obok Milana Kundery i Bohumila Hrabala najważniejszym czeskim prozaikiem. Uznanie wśród czytelników i krytyki literackiej zdobył w 1966 roku powieścią Siekiera, która wraz z Żartem Milana Kundery została wybrana w Ankiecie „Lidovych novin“ książką roku. Kolejne powieści Ludvíka Vaculíka: Świnki morskie, Wyprawa na Pradziad, Pożegnanie w dziewicy i in. będą ukazywać się w Starej Szkole.

Ludvík Vaculík zasłynął również jako mistrz felietonu oraz komentator wydarzeń politycznych i społecznych. Jego manifesty, przede wszystkim Dwa tysiące słów oraz wystąpienie na IV Zjeździe Pisarzy Czechosłowackich miały duży wpływ na zmiany, których efektem była tzw. Praska Wiosna.

– Dałeś królikom? – zapytał tato, klepiąc kosę.

– Dałem – powiedział brat na Słowacji.

– A miałeś nie dawać! – krzyknął tato podstępnie.

– No przecież nie dałem! – krzyknął brat.

A tu, gdzie została w drewnie głęboka rysa, uderzył młotek. Brat, który tak naprawdę nakarmił króliki, zdążył uskoczyć, więc dziś jest na Słowacji. Do tej chwili ten dialog był ulubionym dowcipem taty, dopóki brat nie postanowił, że go odegra.

(fragment powieści)

Powracający w rodzinne morawskie góry praski dziennikarz dokonuje bilansu swojego życia. W tej opowieści, w której przyszłość przenika się z przeszłością, utopia z wyzyskiem, a zdrowy rozsądek z posłuszeństwem, jedynymi drogowskazami pozostają ponadczasowe ludzkie wartości.

Siekiera jest dowodem na to, że sytuacja człowieka w społeczeństwie i w rodzinie nie zmieniła się w przeciągu ostatniego półwiecza tak bardzo, jak zwykliśmy sądzić. Ta powieść wciąż jest niezwykle aktualna.